Hukuk Sosyolojisi(HUK293)
| Ders Kodu | Dersin Adı | Yarıyıl | Teori | Uygulama | Lab | Kredisi | AKTS |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| HUK293 | Hukuk Sosyolojisi | 3 | 2 | 0 | 0 | 2 | 2 |
| Ön Koşul | |
| Derse Kabul Koşulları |
| Dersin Dili | Türkçe |
| Türü | Zorunlu |
| Dersin Düzeyi | Lisans |
| Dersi Veren(ler) | Zeynep Özlem ÜSKÜL ENGİN zeynepuskul@yahoo.com (Email) |
| Dersin Yardımcıları | |
| Dersin Amacı | Dersin önceliki amacı öğrencinin, hukukun öncelikle ‘sosyal’ olduğunu kavramasıdır. Hukuk ve Toplum arasındaki ilişkilerin anlaşılması gerekecektir. Hukukun yalnızca yapımında değil uygulamasında da sosyal realitenin daima dikkate alınması gerektiği aktarılacaktır. Sosyal realitenin özgün mantığının öğrencilere verilmesi hedeflenmektedir. |
| İçerik |
1. Hafta: Sosyoloji biliminin tanıtılması, bu bilime özgü temel kavramların ve metodolojinin açıklanması ve sosyolojik düşünce biçimi ile topluma bakışın kazanılması: Sosyoloji niçin bir bilim dalıdır? Birey, topluluk, toplum, toplumsal yapı, değer, benlik, norm kavramları ne anlama gelir ve bu kavramlar arasındaki bağlantılar nelerdir? 2. Hafta: Hukuk ve sosyoloji ilişkisi nedir? Hukuk toplum içerisindeki diğer davranış kurallarından ne yönleriyle ayrılır? 3. Hafta: Tarihten bugüne hukuk kurallarının oluşmasında topluluk içi dinamiklerin araştırılması. İlkel toplumlardan moderniteye hukuk kuralına uymada din, iktidar, yaptırım ve yargılamanın etkisi ve önemi nedir? Hukukun toplumsal kaynaklarının Sistematik Hukuk Sosyolojisi bağlamında incelenmesi. 4. Hafta: Hukuku yaratan toplumsal ilişkiler: Gruplar, Kaplamsal Topluluklar 5. Hafta: Hukuki Tipoloji Kavramı: Hukukun kendini yaratan topluluk tipine göre incelenmesi. 6. Hafta: Hukuk ve Teknoloji 7. Hafta: Hukuk Sosyolojisi ve Örf Adet Hukuku 8. Hafta: Resepsiyon Kavramı ve Türkiye'de Resepsiyon 9. ve 10. Hafta: Hukuk Sosyolojisinin Uzak Habercileri: Aristo, İbn-i Haldun, Montesquieu 11. Hafta: Hukuk Sosyolojisi'nin Doğuşu ve Hukuk (I): Saint Simon, Auguste Comte 12. Hafta: Hukuk Sosyolojisi'nin Doğuşu ve Hukuk (II): Ehrlich, Duguit, Gurvitch 13. Hafta: Hukuk Sosyolojisi'nin Doğuşu ve Hukuk (III): Durkheim ve Max Weber 14. Hafta: Serbest Araştırma Okulu, Tarihçi Hukuk Okulu ve Hukuki Realizm Akımı |
| Dersin Öğrenme Çıktıları |
Öğrenci; 1. Hukuk Sosyolojisine ait ilişkin kavram ve kurumları (birey-toplum-sosyal olgu olarak hukuk gibi) ve bu kavram ve kurumlar arasındaki ilişkileri sıralar. 2. Hukuk Sosyolojisi'nin incelemesinde olan örf ve adet, din kuralları ve toplumsal diğer normlar ile ilgili yasal düzenlemelerden, yargı organlarının kararlarından, bunların gelişiminden ve bunlarla ilgili olarak bilimsel değerlendirmelerden haberdar olur. 3. Hukuk ve toplum arasındaki ilişkiyi tespit ederek mevzuat metinlerini, yargı kararlarını ve bilimsel kaynakları hukuk metodolojisinin sağladığı yöntemlerle ve sosyolojik bir bakış açısıyla izler, inceler, yorumlar, değerlendirir ve eleştirir. 4. Hukukun toplumda uygulamasında karşılaşılan sorunları sıralar. 5. Toplumda uygulanmayan ve uygulanamayan normların nasıl etkin hale getirilebileceğine dair çözüm üretmeye çalışır. 6. Hukuk Sosyolojisi ile ilgili konularda ilgili kişi ve kurumları bilgilendirir; düşüncelerini ve sorunlara ilişkin çözüm önerilerini gerekçeli olarak yazılı ve sözlü olarak aktarır. 7. Hukuk alanının gerektirdiği en az Avrupa Bilgisayar Kullanma Lisansı İleri Düzeyinde bilgisayar yazılımı ile birlikte bilişim ve iletişim teknolojilerini kullanır. 8. Bir yabancı dili en az Avrupa Dil Portföyü B1 Genel Düzeyinde kullanarak hukuk alanındaki bilgileri izler ve meslektaşları ile iletişim kurar. 9. Türkiye Cumhuriyeti'nin toplumun huzuru, milli dayanışma ve adalet anlayışı içinde, insan haklarına saygılı, Atatürk milliyetçiliğine bağlı, Anayasanın başlangıcında belirtilen temel ilkelere dayanan, demokratik, laik ve sosyal hukuk devleti niteliğini savunur ve korur. 10. Hukukçu olmanın gerektirdiği dürüstlük, adalet ve etik anlayışına sahiptir. 11. Somut uyuşmazlıkların adil biçimde çözülmesini sağlamaya çalışma, yargı kararlarının toplumdaki etkisini kavrama, hukuki düzenlemeleri takip etme ve bu çerçevede yargılama sürecinde yer alabilecek alt yapıya sahiptir. 12. Evrensel hukuk ilkelerini özümsemiş; hukuksal sorunları olan ve olması gereken hukuk açısından algılama ve çözme yetkinliğine sahiptir. |
| Öğretim Yöntemleri | Ders anlatımı, sunum, tartışma, belgesel analizi |
| Kaynaklar |
- Gürkan, Ülker, Hukuk Sosyolojisine Giriş, Siyasal Kitabevi - Öktem, Niyazi; Ahmet Ulvi Türkbağ, Felsefe, Sosyoloji. Hukuk ve Devlet, Der Yayınları - Üskül, Zeynep, Ö., Bireyciliğe Tarihsel Bakış, Büke Yayınları |
Teori Konu Başlıkları
| Hafta | Konu Başlıkları |
|---|---|
| 1 | Sosyoloji Bilimi ve Sosyolojik Bakış |
| 2 | Hukuk Sosyolojisi Açısından Hukuk |
| 3 | Hukuku Etkileyen Dinamikler |
| 4 | Hukuk Yaratan Toplumlar |
| 5 | Hukuki Tipoloji |
| 6 | Hukuk ve Teknoloji |
| 7 | Hukuk Sosyolojisi ve Örf Adet Hukuku |
| 8 | Resepsiyon Kavramı ve Türkiye'de Resepsiyon |
| 9 | Hukuk Sosyolojisinin Uzak Habercileri: Aristo, İbn-i Haldun, Montesquieu |
| 10 | Hukuk Sosyolojisinin Uzak Habercileri: Aristo, İbn-i Haldun, Montesquieu |
| 11 | Hukuk Sosyolojisi'nin Doğuşu ve Hukuk (I): Saint Simon, Auguste Comte |
| 12 | Hukuk Sosyolojisi'nin Doğuşu ve Hukuk (II): Ehrlich, Duguit, Gurvitch |
| 13 | Hukuk Sosyolojisi'nin Doğuşu ve Hukuk (III): Durkheim ve Max Weber |
| 14 | Serbest Araştırma Okulu, Tarihçi Hukuk Okulu ve Hukuki Realizm Akımı |
Uygulama Konu Başlıkları
| Hafta | Konu Başlıkları |
|---|
Başarı Notuna Etki Oranları
| Sayı | Katkı Payı | |
|---|---|---|
| Yarıyıl içi çalışmaların başarı notuna katkısı | 1 | 40 |
| Yarıyıl sonu çalışmaların başarı notuna katkısı | 1 | 60 |
| Toplam | 2 | 100 |
Yarıyıl İçi Çalışmaları
| Sayı | Katkı Payı | |
|---|---|---|
| Ödevler | 0 | 0 |
| Sunum | 0 | 0 |
| Arasınavlar (Hazırlık Süresi Dahil) | 0 | 0 |
| Proje | 0 | 0 |
| Laboratuar | 0 | 0 |
| Diğer Uygulamalar | 0 | 0 |
| Kısa Sınavlar | 0 | 0 |
| Dönem Ödevi / Projesi | 0 | 0 |
| Portfolyo Çalışmaları | 0 | 0 |
| Raporlar | 0 | 0 |
| Öğrenme Günlükleri | 0 | 0 |
| Bitirme Tezi/Projesi | 0 | 0 |
| Seminer | 0 | 0 |
| Diğer | 0 | 0 |
| Toplam | 0 | 0 |
| Numara | Program Yeterlilikleri | Puan | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | ||
| 1 | Temel hukuki kavramlara hâkim olma, bu kavramları tanımlama, yorumlama ve kullanabilme yeteneğine sahip olma. | X | ||||
| 2 | Temel hukuk disiplinlerine ve içeriklerine (her bir alana ilişkin yasal düzenlemelere, yargı organlarının kararlarına ve bilimsel değerlendirmelere) hâkim olma. | X | ||||
| 3 | Genel hukuk bilgisine, temel hukuk kurallarına ve hukuk metodolojisine yönelik yeterli teorik bilgiye sahip olma. | X | ||||
| 4 | Hukuki sorunları tespit ve teşhis edebilme. | X | ||||
| 5 | Tespit edilen hukuki sorunlara çözüm üretebilmek için hukuki yorum yöntemlerini etkin şekilde kullanabilme, çözüm odaklı analiz ve sentez yapabilme, strateji geliştirebilme. | X | ||||
| 6 | Hukuki sorunlar üzerine araştırma yapabilme ve düşünce geliştirme yeterliliğine sahip olma. | X | ||||
| 7 | Karmaşık hukuki sorunları çözmek için bireysel olarak ya da ekip üyesi olarak sorumluluk alabilme. | X | ||||
| 8 | Eleştirel bakış açısı ile hukuki sorunları mevcut olan ve olması gereken hukuk bakımından ayrı ayrı değerlendirebilme. | X | ||||
| 9 | Teknik hukuk bilgisini gerek Türkçe gerek Fransızca ya da İngilizce olarak sözlü ya da yazılı şekilde kullanabilme, belirli bir hukuki meseleye ilişkin kişisel görüş ve değerlendirmesini sözlü ya da yazılı olarak ikna edici şekilde anlatabilme. | X | ||||
| 10 | Hukuk literatürünü ulusal ve uluslararası düzeyde takip edebilme, teknik hukuk bilgisini sürekli olarak geliştirme ve güncelleme, bu amaç doğrultusunda bilişim ve iletişim teknolojilerini kullanabilme. | X | ||||
| 11 | Çeşitli hukuk sistemleri arasında mukayeseli şekilde inceleme ve araştırma yapabilme. | X | ||||
| 12 | İnsan haklarına saygılı olma, evrensel hukuk ilkelerini ve evrensel hukuk anlayışını özümseme. | X | ||||
| 13 | Hukukçu kimliğinin gerektirdiği dürüstlüğe, adalet ve hakkaniyet anlayışına ve etik değerlere sahip olma. | X | ||||
| 14 | Toplumsal sorumluluk bilinci ile sosyal sorunlara karşı duyarlı olma; demokratik, laik ve sosyal hukuk devletini benimseme. | X | ||||
| Etkinlikler | Sayı | Süre | Toplam İş Yükü |
|---|---|---|---|
| Ders Süresi | 14 | 2 | 28 |
| Sınıf Dışı Çalışma Süresi | 14 | 1 | 14 |
| Ödevler | 0 | 0 | 0 |
| Sunum | 0 | 0 | 0 |
| Arasınavlar (Hazırlık Süresi Dahil) | 1 | 4 | 4 |
| Proje | 0 | 0 | 0 |
| Laboratuar | 0 | 0 | 0 |
| Diğer Uygulamalar | 0 | 0 | 0 |
| Yarıyıl Sonu Sınavı (Hazırlık Süresi Dahil) | 1 | 4 | 4 |
| Kısa Sınavlar | 0 | 0 | 0 |
| Dönem Ödevi / Projesi | 0 | 0 | 0 |
| Portfolyo Çalışmaları | 0 | 0 | 0 |
| Raporlar | 0 | 0 | 0 |
| Öğrenme Günlükleri | 0 | 0 | 0 |
| Bitirme Tezi/Projesi | 0 | 0 | 0 |
| Seminer | 0 | 0 | 0 |
| Diğer | 0 | 0 | 0 |
| Toplam İş Yükü | 50 | ||
| Toplam İş Yükü / 25 | 2.00 | ||
| Dersin AKTS Kredisi | 2 | ||