Hukuk Felsefesi(HUK198)
| Ders Kodu | Dersin Adı | Yarıyıl | Teori | Uygulama | Lab | Kredisi | AKTS |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| HUK198 | Hukuk Felsefesi | 2 | 2 | 0 | 0 | 2 | 3 |
| Ön Koşul | |
| Derse Kabul Koşulları |
| Dersin Dili | Türkçe |
| Türü | Zorunlu |
| Dersin Düzeyi | Lisans |
| Dersi Veren(ler) | Zeynep Özlem ÜSKÜL ENGİN zeynepuskul@yahoo.com (Email) Bengisu MERT bmert@gsu.edu.tr (Email) |
| Dersin Yardımcıları | |
| Dersin Amacı | Bu derste öğrencilere hukuk teorisinin ve hukuk felsefesinin temel unsurlarını tanıtılacaktır. Çeşitli teoriler arasındaki farklılıklar, kesişmeler ve tartışmalar analiz edilecektir. |
| İçerik |
1.Tüm hukuk sistemlerinin üzerinde ve ötesindeki esas değerler nedir ki hukuk sistemi onları gerçekleştirmek için var edilmiştir. 2. Öğrenciler cevaplarını geliştirmek ve daha ileriye götürmek için hukuk felsefesi tarihini gözden geçirecekler, bu süreçte özellikle antik Yunan, Helenistik, Skolastik, İslami, modern ve postmodern gibi bazı kilometre taşlarına odaklanacaklardır. 3. Öğrenciler hukuk felsefesi teorileri ile hukuk sistemimizin esasları arasındaki bağlantıları araştıracaklar ve ortaya koyacaklar. 4. Hayati bir nokta olarak, öğrenciler kanunular, yönetmelikler vb. birçok hukuki düzenlemelere sahip 'yasal devletler' ile devletin her kurumunun ve görevlisinin hukuki denetime tabi tutulduğu hukuk devleti veya Anayasal Devletleri ayırt edebileceklerdir. |
| Dersin Öğrenme Çıktıları |
Öğrenci; 1. Hukuk felsefesine ait ilişkin kavram ve kurumları ve bu kavram ve kurumlar arasındaki ilişkileri sıralar. 2. Hukuk felsefesinin incelemesinde olan insan haklarından, hukuki ilke ve prenseplerden, ilgili yasal düzenlemelerden, yargı organlarının kararlarından, bunların gelişiminden ve bunlarla ilgili olarak bilimsel değerlendirmelerden haberdar olur. 3. Hukuk ve adalet arasındaki ilişkiyi tespit ederek mevzuat metinlerini, yargı kararlarını ve bilimsel kaynakları hukuk metodolojisinin sağladığı yöntemlerle ve felsefi bir bakış açısıyla izler, inceler, yorumlar, değerlendirir ve eleştirir. 4. Adaletin, örneğin hakkaniyetin ve temel hukuk prensiplerinin uygulamasında karşılaşılan sorunları sıralar. 5. Adil hukuki normların nasıl dözenlenebileceği ve etkin hale getirilebileceğine dair çözüm üretmeye çalışır. 6. Bir yabancı dili en az Avrupa Dil Portföyü B1 Genel Düzeyinde kullanarak hukuk alanındaki bilgileri izler ve meslektaşları ile iletişim kurar. 7. Türkiye Cumhuriyeti'nin toplumun huzuru, milli dayanışma ve adalet anlayışı içinde, insan haklarına saygılı, Atatürk milliyetçiliğine bağlı, Anayasanın başlangıcında belirtilen temel ilkelere dayanan, demokratik, laik ve sosyal hukuk devleti niteliğini savunur ve korur. 8. Hukukçu olmanın gerektirdiği dürüstlük, adalet ve etik anlayışına sahiptir. 9. Somut uyuşmazlıkların adil biçimde çözülmesini sağlamaya çalışma, yargı kararlarının toplumdaki etkisini kavrama, hukuki düzenlemeleri takip etme ve bu çerçevede yargılama sürecinde yer alabilecek alt yapıya sahiptir. 10. Evrensel hukuk ilkelerini özümsemiş; hukuksal sorunları olan ve olması gereken hukuk açısından algılama ve çözme yetkinliğine sahiptir. 11. Herhangi bir hukuk sisteminin vatandaşlarının haklarını korumak için hangi değerleri mahfuz tutması gerektiğini çok iyi analiz eder. 12. Mevcut hukuk felsefesi teorileri ve bunların çağımızın hukuk kavramları üzerindeki etkilerini değerlendirir, kıyaslama ve karşılaştırma yapar. |
| Öğretim Yöntemleri | İnteraktif katılım, tartışma, analiz, inceleme |
| Kaynaklar |
ÜSKÜL ENGİN, Zeynep Özlem, Bireyciliğe Tarihsel Bakış, Büke Yayınları, İstanbul, 2003. ÖKTEM, Niyazi; TÜRKBAĞ, Ahmet Ulvi, Felsefe, Sosyoloji, Hukuk ve Devlet, 7. Baskı, Der Kitabevi Yayınevi, İstanbul, 2017. DWORKIN, R., Hakları Ciddiye Almak, (Çev. Ahmet Ulvi Türkbağ), Dost Yayınları, Ankara, 2007. FULLER, L., Hukukun Ahlakı, (Çev. Engin Arıkan), Tekin Yayınevi, İstanbul, 2016. AUSTİN, John, Hukukun Belirlenmiş Alanı, (Çev. Ülker Yükselbaba & Saim Üye & Umut Koloş), Tekin Yayınevi, İstanbul, 2015. Articles ÜSKÜL ENGİN, Zeynep Özlem, "Olan Hukuk-Olmayan Hukuk", HFSA 23, İstanbul Barosu Yayınları, 2012, s. 150-164. ÜSKÜL, Zeynep Özlem, "Ortaçağ'da Teologların Akılla Buluşmasının Bir Örneği: St. Thomas D'Aquin", Prof. Dr. Necip Kocayusufpaşaoğlu için Armağan, Ankara, Seçkin Yayınları, 2004, s.759-784. TÜRKBAĞ, Ahmet Ulvi, “Descartes’in Üç Rüyası”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, Cilt 55, Sayı 4, 1997, s. 25-43. TÜRKBAĞ, Ahmet Ulvi, “Immanuel Kant’ta Özgürlük, Ahlak, Hukuk ve Devlet”, Hukuk Felsefesi ve Sosyolojisi Arkivi, 2. Sayı, Şubat 1995, s. 71-80. TÜRKBAĞ, Ahmet Ulvi, “Hart-Dworkin Tartışmasının Ana Hatları”, Anayasa Yargısı, 27. Sayı, Haziran 2011, s. 71-82. |
Teori Konu Başlıkları
| Hafta | Konu Başlıkları |
|---|---|
| 1 | Felsefe Nedir? |
| 2 | Hukuk Normunun Temeli Olarak Felsefe Büyük Felsefi Akımları İdealizm ve Materyalizm |
| 3 | Hukuk ve Diğer Sosyal Normlar Hukuk ve Din İlişkisi Hukuk ve Ahlak İlişkisi |
| 4 | Hukuk Felsefesi Akımları |
| 5 | Doğal Hukuk Akımı Doğal Hukukun Temel Kavramları: |
| 6 | Adalet, Adalet Türleri ve Hukuk Sistemimizde Adalet Özgürlük, Özgürlük Sınıflamaları ve Anlayışları |
| 7 | Hukuk Düzenlerinin Meşruluk Ölçütü Olarak Özgürlük |
| 8 | Tarihte Doğal Hukuk |
| 9 | Hukuk Hukuki Pozitivizm Akımı: Austin |
| 10 | Normativizm :Kelsen, Hukuki Realizm Akımı |
| 11 | Hukuk Felsefesindeki Güncel Tartışmalar Hart, Fuller ve Dworkin |
| 12 | Eleştirel Hukuk Araştırmaları ve Feminist Hukuk Bilimi Hukuk |
| 13 | Hukuk ve Ekonomi Akımı Postmodernizm ve Hukuk |
| 14 | Hukuk Felsefesi ve Bazı Güncel Sorunlar |
Uygulama Konu Başlıkları
| Hafta | Konu Başlıkları |
|---|
Başarı Notuna Etki Oranları
| Sayı | Katkı Payı | |
|---|---|---|
| Yarıyıl içi çalışmaların başarı notuna katkısı | 1 | 40 |
| Yarıyıl sonu çalışmaların başarı notuna katkısı | 1 | 60 |
| Toplam | 2 | 100 |
Yarıyıl İçi Çalışmaları
| Sayı | Katkı Payı | |
|---|---|---|
| Ödevler | 0 | 0 |
| Sunum | 0 | 0 |
| Arasınavlar (Hazırlık Süresi Dahil) | 1 | 40 |
| Proje | 0 | 0 |
| Laboratuar | 0 | 0 |
| Diğer Uygulamalar | 0 | 0 |
| Kısa Sınavlar | 0 | 0 |
| Dönem Ödevi / Projesi | 0 | 0 |
| Portfolyo Çalışmaları | 0 | 0 |
| Raporlar | 0 | 0 |
| Öğrenme Günlükleri | 0 | 0 |
| Bitirme Tezi/Projesi | 0 | 0 |
| Seminer | 0 | 0 |
| Diğer | 0 | 0 |
| Toplam | 1 | 40 |
| Numara | Program Yeterlilikleri | Puan | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | ||
| 1 | Temel hukuki kavramlara hâkim olma, bu kavramları tanımlama, yorumlama ve kullanabilme yeteneğine sahip olma. | X | ||||
| 2 | Temel hukuk disiplinlerine ve içeriklerine (her bir alana ilişkin yasal düzenlemelere, yargı organlarının kararlarına ve bilimsel değerlendirmelere) hâkim olma. | X | ||||
| 3 | Genel hukuk bilgisine, temel hukuk kurallarına ve hukuk metodolojisine yönelik yeterli teorik bilgiye sahip olma. | X | ||||
| 4 | Hukuki sorunları tespit ve teşhis edebilme. | X | ||||
| 5 | Tespit edilen hukuki sorunlara çözüm üretebilmek için hukuki yorum yöntemlerini etkin şekilde kullanabilme, çözüm odaklı analiz ve sentez yapabilme, strateji geliştirebilme. | X | ||||
| 6 | Hukuki sorunlar üzerine araştırma yapabilme ve düşünce geliştirme yeterliliğine sahip olma. | X | ||||
| 7 | Karmaşık hukuki sorunları çözmek için bireysel olarak ya da ekip üyesi olarak sorumluluk alabilme. | X | ||||
| 8 | Eleştirel bakış açısı ile hukuki sorunları mevcut olan ve olması gereken hukuk bakımından ayrı ayrı değerlendirebilme. | X | ||||
| 9 | Teknik hukuk bilgisini gerek Türkçe gerek Fransızca ya da İngilizce olarak sözlü ya da yazılı şekilde kullanabilme, belirli bir hukuki meseleye ilişkin kişisel görüş ve değerlendirmesini sözlü ya da yazılı olarak ikna edici şekilde anlatabilme. | X | ||||
| 10 | Hukuk literatürünü ulusal ve uluslararası düzeyde takip edebilme, teknik hukuk bilgisini sürekli olarak geliştirme ve güncelleme, bu amaç doğrultusunda bilişim ve iletişim teknolojilerini kullanabilme. | X | ||||
| 11 | Çeşitli hukuk sistemleri arasında mukayeseli şekilde inceleme ve araştırma yapabilme. | X | ||||
| 12 | İnsan haklarına saygılı olma, evrensel hukuk ilkelerini ve evrensel hukuk anlayışını özümseme. | X | ||||
| 13 | Hukukçu kimliğinin gerektirdiği dürüstlüğe, adalet ve hakkaniyet anlayışına ve etik değerlere sahip olma. | X | ||||
| 14 | Toplumsal sorumluluk bilinci ile sosyal sorunlara karşı duyarlı olma; demokratik, laik ve sosyal hukuk devletini benimseme. | X | ||||
| Etkinlikler | Sayı | Süre | Toplam İş Yükü |
|---|---|---|---|
| Ders Süresi | 14 | 2 | 28 |
| Sınıf Dışı Çalışma Süresi | 10 | 2 | 20 |
| Ödevler | 0 | 0 | 0 |
| Sunum | 0 | 0 | 0 |
| Arasınavlar (Hazırlık Süresi Dahil) | 1 | 8 | 8 |
| Proje | 0 | 0 | 0 |
| Laboratuar | 0 | 0 | 0 |
| Diğer Uygulamalar | 0 | 0 | 0 |
| Yarıyıl Sonu Sınavı (Hazırlık Süresi Dahil) | 1 | 10 | 10 |
| Kısa Sınavlar | 0 | 0 | 0 |
| Dönem Ödevi / Projesi | 0 | 0 | 0 |
| Portfolyo Çalışmaları | 0 | 0 | 0 |
| Raporlar | 0 | 0 | 0 |
| Öğrenme Günlükleri | 0 | 0 | 0 |
| Bitirme Tezi/Projesi | 0 | 0 | 0 |
| Seminer | 0 | 0 | 0 |
| Diğer | 0 | 0 | 0 |
| Toplam İş Yükü | 66 | ||
| Toplam İş Yükü / 25 | 2.64 | ||
| Dersin AKTS Kredisi | 3 | ||